ورود فولاد مبارکه به حوزۀ معدن چه ضرورتی داشت؟ در افق 1404 سهم 45 درصدی از فولاد کشور برای فولاد مبارکه دیده شده است. آیا شرایط فعلی قابل تعمیم نبود؟
به‌طور قطع می‌توان گفت روند تولید و توسعه در شرکت فولاد مبارکه همواره با برنامه‌ریزی و بر اساس نیاز کشور صورت گرفته است. درخصوص ورود به حوزۀ معدن هم باید گفت یکی از رویکردهای فولاد مبارکه از دیرباز سرمایه‌گذاری در حوزۀ معدن به‌عنوان ابتدایی‌ترین حلقۀ زنجیرۀ تأمین بوده و به همین دلیل به‌طور مستقیم در معادن بزرگی چون گل‌گهر و چادرملو سرمایه‌گذاری کرده است. این اقدامات در ابتدا توانست مشکل فولاد مبارکه در حوزۀ سنگ‌آهن را رفع کند، اما در پی به بارنشستن توسعه‌های شرکت و نیاز روزافزون به منابع معدنی و همچنین به‌دلیل فولادساز شدن معادن و کاهش ورودی منابع معدنی به شرکت، فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و تمرکز بر کسب سهام مدیریتی این شرکت‌ها کوشید مشکلات خود در این زمینه را حل کند. بااین‌حال هر روز رقابت در بازار فولاد شدیدتر شد و معادن سهم بیشتری از منابع سنگ‌آهن استخراج‌شده را به مصرف واحدهای فولادسازی خود اختصاص دادند. درنتیجه عرصه بر فولادسازان هر روز تنگ‌تر شد. در این شرایط فولاد مبارکه به‌ناچار گام سوم را برداشت و مدیریت شرکت تصمیم گرفت مستقیما به حوزۀ معدن‌داری وارد شود.
به‌منظور اجرایی کردن این استراتژی مهم، ضرورت ایجاد معاونت معدن در شرکت بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شد تا مأموریت برنامه‌ریزی مناسب برای تأمین سنگ‌آهن و کنسانتره موردنیاز شرکت برای افقی چندساله را بر عهده گیرد.
آیا توسعه و تقویت معدنی نمی‌توانست نیاز آینده کشور را تأمین کند؟
برای اجرای این کار دو چالش عمده وجود داشت: اول اینکه در فرایند خصوصی‌سازی، اصل 44 قانون اساسی به‌گونه‌ای اجرا شد که فولادسازها و معادن دچار تضاد منافع شدند، یعنی سهام‌داران معادن یک گروه شدند و سهام‌دار فولادساز یک گروه دیگر. بنابراین طبیعی بود که معدنی‌ها به دنبال سود بیشتر باشند و با هدف ایجاد ارزش افزوده و شعار تکمیل زنجیره به سمت فولادساز شدن و محصول نهایی پیش بروند. از طرفی، سرمایه‌گذاری‌های سنگین دولت‌های پس از انقلاب بر فولادسازی‌ها که تأمین خوراکشان را بر عهدۀ معادن گذاشته شده بود، به مخاطره افتاد. به این ترتیب فولادسازها به این فکر افتادند که برای تأمین مواد اولیۀ خود آستین همت بالا بزنند. دوم اینکه در سال‌های گذشته از سوی متولیان امر که مأموریت توسعۀ اکتشافات را بر عهده داشتند کار جدی صورت نگرفت. اگرچه بستر مناسبی هم برای ورود به این عرصه فراهم نشده، فولاد مبارکه به ناچار ارزیابی پهنه‌ها و اکتشافات و فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس را آغاز کرده تا هم در راستای توسعۀ منابع ملی گام برداشته باشد و هم به ذخیرۀ سنگ‌آهن مطمئن و پایدار برای تولید کنسانتره دست پیدا کند.
احیا و فعال‌سازی معادن کوچک‌مقیاس جزو اولویت‌های معدنی در نظر گرفته شد. آیا به معادن بزرگ هم فکر شده است؟
معادن بزرگ الآن در تملک شخصیت‌های حقوقی است. درعین‌حال به معادن بزرگ و آزادی مانند معادن گل‌گهر و چادرملو نیز دسترسی نداریم. بنابراین باید سرمایه‌گذاری و کارهای اکتشافی انجام شود و خوشبختانه فولاد مبارکه در این زمینه پیش‌قدم شده است. این شرکت در این خصوص با سازمان زمین‌شناسی همکاری مشترکی را شروع کرده و به همراه ایمیدرو و شرکت تهیه و توزیع به بحث شناسایی، ارزیابی و اکتشاف ذخایر بزرگ ورود کرده است. اگرچه کار ارزیابی و اکتشاف فرایندی زمان‌بر است.
شرکت فولاد مبارکه در پروژۀ ملی طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس پیشگام است و طی تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه با دولت و صندوق بیمۀ فعالیت‌های معدنی در این عرصه در تلاش است تا با احیای معادن کوچک‌مقیاس، هم در حوزۀ تأمین سنگ‌آهن موردنیاز خود به نقطۀ امن برسد و هم ارزش‌افزوده بیشتری در زنجیره صنعت فولاد کشور به بار آورد.
در حال حاضر سنگ‌آهن موردنیاز شرکت به‌راحتی فراهم می‌شود یا با مشکل مواجه است؟
چالش‌هایی وجود دارد، ولی در چند ماهی که از فعالیت معاونت معدنی گذشته اقدامات خوبی برای تأمین پایدار سنگ‌آهن انجام شده است. ضمن اینکه معاونت امور معادن به دنبال راهکارهای مناسب برای تبدیل سنگ‌آهن تأمین‌شده به کنسانتره است که خوشبختانه به راهکارهای مناسبی هم دست یافته است.
آیا شرکت فولاد مبارکه همچنان در هیئت‌مدیرۀ معادن چادرملو، گل‌گهر و صبانور حضور دارد؟
فولاد مبارکه به‌عنوان یک هلدینگ بزرگ صنعتی و معدنی سرمایه‌گذاری‌های متعددی در زنجیرۀ ارزش خود، از جمله در شرکت‌های معدنی انجام داده است. بااین‌حال به این اقدامات اکتفا نکرده و با نگاهی درازمدت در پی رسیدن به شرایط پایدار و نقطۀ امن در این حوزه است تا با کمترین ریسک بتواند سهم تولید خود در چرخۀ فولاد کشور را حفظ کند.
چشم‌اندازی که شما برای آیندۀ شرکت در نظر گرفته‌اید چیست؟
در حال حاضر معاونت امور معادن تبدیل به خط مقدم جبهۀ تأمین مواد اولیۀ فولاد مبارکه شده است. این معاونت نوپاست، ولی مأموریتی که برای او تعریف شده این است که زنجیرۀ پایدار مواد اولیه با محوریت سنگ‌آهن و کنسانتره را محقق کند. در چشم‌انداز اهداف این واحد تمام تلاش بر این است که فولاد مبارکه ظرف پنج سال آینده به یک منبع پایدار تأمین سنگ‌آهن برسد و این اقدام شدنی است. با توجه به زمان محدودی که از فعالیت این واحد می‌گذرد، این معاونت در سه حیطۀ ارزیابی و اکتشاف ذخایر معدنی، استخراج مواد معدنی و فرآوری مواد معدنی فعالیت خود را به‌صورت هم‌زمان شروع کرده است. در پهنۀ انارک فعالیت‌های اکتشافی جدی و خوبی آغاز شده و در پهنه‌های دیگر نیز گزینه‌های دیگری پیش روی شرکت است که مطالعه و بررسی آنها در حال انجام است. در حوزۀ استخراج مواد معدنی، پروژۀ معادن کوچک‌مقیاس در قالب طرح ملی معادن کوچک‌مقیاس متمرکز شده و ذخیره‌های خوبی شناسایی شده که در حال پشت سر گذاشتن تشریفات قانونی خودش است. در حوزۀ فرآوری مواد معدنی هم با توجه به دست‌یابی فولاد مبارکه به معادن خوب سنگ‌آهن، این شرکت درصدد سرمایه‌گذاری و احداث کارخانۀ فرآوری است. تمام این‌ها با تلاش و کوشش مجموعۀ معاونت معادن به‌صورت جدی دنبال می‌شود.
با توجه به شرایط تحریم فولاد مبارکه، آیا در تأمین تجهیزات موردنیاز دچار مشکل شده‌اید؟
تحریم‌ها اگرچه محدودکننده بوده، ولی هیچ‌گاه باعث توقف فعالیت نشده است. در این حوزه هم فکر نمی‌کنم با محدودیت جدی مواجه باشیم، چون در داخل کشور از ظرفیت‌های خوبی برخورداریم.
در خصوص فعالیت حمل سنگ از معدن به کارخانه‌های فرآوری که بر عهدۀ واحد شماست، توضیح دهید.
در فولاد مبارکه نظام حمل‌ونقل جامع و متمرکزی وجود دارد. باید توجه داشت که ساختار معاونت امور معادن کاملا جدید است و قبلا در فولاد مبارکه این گونه نبود که سنگی را از معدن خریداری کنیم و به کارخانۀ فرآوری که خارج از فنس فولاد مبارکه است ببریم؛ اما هم‌اکنون معاونت معادن مسئولیت این بخش از کار را عهده‌دار شده و منابع سنگ‌آهنی را که تأمین می‌کند به مقصد کارخانۀ فرآوری حمل می‌نماید و بعد کنسانتره‌ای را که آماده می‌شود تحویل معاونت خرید می‌دهد. سپس با مکانیسم حملی که از سال‌ها قبل در شرکت در حال فعالیت است، کنسانتره به کارخانه حمل شود.
سخن پایانی؟
فولاد مبارکه بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور و بزرگ‌ترین تولیدکنندۀ فولاد کشور و خاورمیانه است. بنابراین برای تأمین سنگ‌آهن موردنیاز خود با تلاش مدیریت و کارکنان خود و با همکاری دولت و سایر مسئولین تلاش خواهد کرد تا همچنان چرخ تولید این صنعت معظم در گردش باشد و کشور از واردات انواع ورق بی‌نیاز بماند.
(۲۷ آبان ۱۳۹۹ - ۰۱:۰۰ - کد خبر: 8891)
