به گزارش ایراسین در ادامه این یادداشت آمده است:

پخش ژئوشیمیائی اورانیوم در سنگهای ماگمائی متفاوت است و نسبت اسیدیته سنگها و مقدار سیلیس موجود در سنگ تغییر میکند و این پخش در قالب معیار کلارک تعیین میگردد. مثلا سنگهای گرانیتی و پگماتیتی و همچنین رخسارههای ولکانیکی اسیدی_پتاسیک بالاترین کلارک اورانیوم و سنگهای گابروئی و بازالتی کمترین مقدار را در ردهبندی مذکور در بر میگیرند. بعد از تمرکز اولیه اورانیوم در حرارت بالا(بیش از 700 درجه)مرحله جایگزینی این عنصر در شرایط ترمودینامیکی و تثبیت آن در طی مراحل تکاملی تبلور کانیها بر اساس تحولات شیمیائیMineral Chemistry) ) است در شرایط تقلیل درجه حرارت بین 400 الی 100 درجه یعنی تحت تاثیر محلول های گرمابی و حتی در درجه حرارت پائین تر  از آن رگههای حاوی اکسیدهای اولیه اورانیوم و سپس در مراحل بعدی یعنی در درجات حرارتی عادی رگههای حاوی کانیهای ثانوی تشکیل خواهند گردید که بعضا تجمع این کانیها به ارزشهای اقتصادی چشمگیری مبدل خواهند گردید و نهایتا ماده معدنی بصورت معادن روباز و یا با  ایجاد گالری های زیرزمینی مورد استخراج و بهرهبرداری قرار خواهند گرفت و بدین ترتیب کانسارهائیکه منشا ماگمائی دارند به عنوان کانسارهای نوع رگهای نامیده میشوند.

در ایران نمونه هایی از این تیپ را میتوان در نواحی خراسان، انارک، ساغند آذربایجان نام برد که عملیات اکتشافی تفصیلی و به دنبال آن عملیات معدنکاری میتواند دلالت بر وجود یک کانسار اقتصادی و یا غیراقتصادی بر طبق شرایط زمانی و مکانی در کشور داشته باشد.در این نوع محیطهای ماگمائی کانیهای متشکله دستخوش تغییرات در مراحل مختلف می‌گردند که تحت عنوان التراسیون(دگرسانی)نام برده میشوندکه از آن جمله متاسوماتیسم یا دگرنهادی در اثر جانشینی است.این پدیده در آمفیبولیتها و اپیسینیتهای ساغند به خوبی دیده میشود.

درکالی کافی ناحیه انارک پدیده متاسوماتیسم آلبیتی را میتوان در گرانیتهای دومیکا به خوبی مشاهده نمود. البته دلیل اینکه چرا بیرونزدگیها و ماگماتیسم گرانیتی در ایران به عنوان مادر سنگ فاقد کانی سازی های اورانیوم به صورت کانسار میباشندو با وجود گسترش های چشمگیر در تودههای گرانیتی ایران محیطهای مناسبی برای تجمع اورانیوم به وجود نیامده است،در جواب به احتمال قوی نداشتن شرایط مناسب فیزیکوشیمیائی، حرارتی، دانه بندی، آلتراسیون و بالاخره تکامل متالوژنیکی است که سبب گردیده در طول کیلومترها توده های عظیم با تولیتی به جز تعداد بسیار معدودی برای تشکیل کانساراورانیوم مناسب نباشند.

پدیده های ما گمائی می توانند به عنوان مادرسنگ و سنگ میزبان یعنی منابع زاینده و تمرکز دهنده ماده معدنی اورانیوم تلقی شوند،در پارهای از کشورهای جهان سنگ های آذرین از نوع پگماتیت و گرانیت و نیز سنگهای نفوذی و خروجیهای همردیف آنها از نظر کانسار اورانیوم مورد بهرهبرداری و استخراج قرار میگیرند.

اورانیوم در مراحل تحول و شرایط اکسیداسیون به تدریج مادرسنگ خود را رها نموده و به سمت حوزه های رسوبی تغییر محل میدهد و کانی سازیهای وسیعی را در سنگهای رسوبی به وجود میآورد.

در آمریکا اکثر معادن اورانیوم در سنگهای رسوبی مانند ماسه سنگهای رسوبی تخریبی و غیره قرار دارند که این سنگها به عنوان سنگ میزبان Host rock)  میتوانند در مجاورت بلافصل مادرسنگ بوده و یا کیلومترها از آن دور باشند مانند رخساره های رسوبی تیپ سیوالیک در پاکستان و یا رسوبات تیپکالکریت در حوزههای تبخیری وپلایائی نواحی استرالیا و غیره. رخساره های رسوبی از نوع ماسه سنگ، کنگلومرا، ماسه سنگهای ولکانیکی و رسوبات تخریب شده محیطهای تمرکز دهنده مناسبی برای اورانیوم هستند. در صورتیکه کلیه شرایط و فاکتورهای لازم در حوزه رسوبگذاری حاکم بوده باشد.

این نوع رخسارهها در ایران میتوانند در حوزههای عروسان،جندق و رسوبات کنگلومرائی حوزه جازموریان و بطور کلی رسوبات دلتائی و معابر قدیمی پر شده از رخساره های سیلابی دوران گذشته میزبان مناسبی برای تجمع اورانیوم باشد یکی دیگر ازعوامل اصلی تمرکز دهنده اورانیوم وجود اندام های ارگانیکی گیاهی و شرایط اکسیداسیون و احیا در حوزه های رسوبی است.

رسوبات دلتائی و مردابی حاوی رگه های ذغال شرایط احیاء مناسبی را برای تمرکز اورانیوم می تواند بوجود آورد، مانند ناحیه ذغالی معدن چشمه گل در شرق خراسان یکی دیگر از محیط های مناسب تجمع اورانیوم در سنگ های دگرگونی است که در ایران امکان آن بعنوان سنگ میزبان به مراتب از دو حالت فوق کمتر است، مگر در حالت های خاصی که توام با آلتراسیون های مناسب باشد.

از جمله تشکیل اورانیوم، تمرکز آن در محیط های روغنی و نفت ها میباشد و بطور کلی وجود اورانیوم در نواحی تجمع مواد ئیدروکربورها مانند نفت، آسفالت، قیر و غیره موجبات نفوذ اورانیوم را از سنگ های ماگمائی به حوزه های نفتی در شرایط احیاء اورگانیکی فراهم می سازد.این محیط ها اورانیوم را بجای اکسید شدن و فرار از حوزه های مواد ئیدروکربور به صورت احیاء در خود نگاه می دارند و انگیزه بسیار جالبی را در زمینه اکتشاف اورانیوم و استخراج آن از منابع نفتی فراهم می سازند و حوزه های نفتی ایران بخصوص در مناطق جنوب زاگرس بدون شک دارای پتانسیل حائز اهمیتی از این فلز پرارزش خواهند بود که به عنوان محصولات جنبی می توان آن را از منابع نفتی کشور مورد بهرهبرداری قرار داد.و بالاخره تمرکز اورانیوم در محدوده فعالیت های دیاپیرهای نمکی و حوزه های تبخیری اطراف آنها است که آثار کانی سازی وسیعی از تمرکزهای اورانیوم را به صورت اکسیدها و کانی های ثانویه در گنبدهای نمکی جنوب ایران می توان مشاهده نمود.

عواملی که باعث تثبیت اورانیوم در سنگ های پوسته جامد زمین می گردند
1-حرارت
در مراحل مختلف ماگمائی و تحولات بعد از آن نقش اساسی را ایفا می نماید و تشکیل کانی های اورانیوم  مبین فازهای مختلف حرارتی است.دینامیسم حرارتی بازگوکننده بنیان تبلور شیمیائی (کریستال شیمی)کانی های مختلف می باشد و محلول های گرمابی در درجات حرارتی مختلف عامل تشکیل رگه های کانی سازی شده از اورانیوم هستند.
2-فشار
عموما عامل موثری در بنیان تبلوری کانی ها نبوده و در تشکیل ترکیبات مختلف اورانیوم تقریبا نقش ترمودینامیکی دارد.
3-Eh-Ph
این عامل سبب تثبیت و پایداری اورانیوم به صورت ترکیبات کاتیونی مختلف در محدوده عملکرد ژئوشیمیائی Geochemical domain سایر عناصر می گردد.این حالت را می توان در هاله های مختلف کانسارهای زبانی شکلRoll Front Type جستجو نمود.در سنگ های رسوبی بطور کلی عامل  Eh-PH از فاکتورهای مهم محسوب می گردد.

اکسیداسیون و احیاء:
در شرایطی که اورانیوم بر اثر عوامل اکسیداسیون تغییر ظرفیت می دهد  می تواند براحتی جابهجا گردد.این جابهجایی معمولا از سنگ مادر به طرف حوزه های رسوبی(سنگ میزبان) می باشد. گاهی اورانیوم در طی جابهجائی مکانیسم پیچیده ای را در مسیر خود طی می کند تا به یک بستر آرام و شرایط مناسب رسوبگذاری برسد.غیر از ترکیبات اکسیده اورانیوم(Uo2)،ترکیبات نمکی تماماً محلول هستند و به صورت محلول های جامد Solid Solution در شکاف ها،درزها به صورت رگه، رگچه، عدسی های پراکنده و یا پرشدگی های متفاوت را سبب می گردند.

در شرایط احیاء دوباره اورانیوم میتواند به ظرفیت پائین تنزل نماید، یعنی از ظرفیت   به ظرفیت تغییر وضعیت بدهد و در هر تغییر ظرفیتی یک سری از کانی های اورانیوم تشکیل می گردند و معمولا نقش اساسی را در این فعل و انفعالات شیمیائی و مینرالوژیکی، آب و اکسیژن ایفا می نماید و عمل اکسیداسیون و احیاءممکن است از سنگ مادر به طرف سنگ میزبان به دفعات تکرار گشته و بطور کلی عمل ئیدرولیز سبب تغییر ظرفیت هائی در مراحل مختلف میگردد.

اورانیوم ممکن است در داخل شبکه متبلور کانی به صورت  جایگزین گردد و یا بصورت اورانیوم شش ظرفیتی Mobile تحت تاثیر عوامل مختلف در سیمان سنگ تثبیت گردد.اصولاً اورانیوم شش ظرفیتی براحتی جداپذیری از خود نشان می دهد در حالیکه اورانیوم ثابت شده در شبکه  تبلور به زحمت شستشو می گردد.
(۲۸ دی ۱۳۹۹ - ۰۹:۳۳ -  کد خبر: 10208)

به گزارش ایرنا، " ژئو پارک " مخفف پارک زمین شناسی است و طبق تعریف سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) گستره‌ای با مرزهای آشکار و پهنه کافی است که در برگیرنده چند پدیده زمین‌شناسی کمیاب و برجسته باشد و در آن گستره جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند یافت شود ، این گستره باید از برنامه‌های مدیریت گسترش و بهره‌برداری و طرح‌های حفاظتی برخوردار و توان بالا بردن سطح اقتصادی جامعه محلی و جلب همکاری‌های مردمی را داشته باشد.

هدف از ایجاد ژئو پارک، توانمندسازی جامعه محلی، توسعه پایدار اقتصادی و گردشگری و حفاظت از میراث زمین است که در معرض تعرض و خسارت‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار دارد؛ تاکنون ژئو پارک قشم از کشورمان به صورت بین‌المللی ثبت شده و تحت حمایت یونسکو درآمده ‌است و چند ژئو پارک ملی دیگر برای جهانی شدن به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد پیشنهاد شد.

ژئو پارک علاوه بر پدیده‌های بارز زمین‌شناسی می‌تواند از آثار تاریخی، بوم‌شناسی، باستان‌شناسی، محیط زیست غنی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگری برخوردار باشد که به گفته کارشناسان و مسوولان، مناطق بسیاری در کشورمان استعداد تبدیل شدن به منطقه ژئو پارک را دارند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در اصفهان افزود: پیمایش های اولیه و مقدماتی سازمان زمین شناسی برای این مناطق جهت تبدیل شدن به ژئو پارک انجام شد اما با توجه به ظرفیت های زیاد استان اصفهان باید این مطالعات کامل شود.

رضا جدیدی افزود: این ۲ منطقه دارای رکوردهای جهانی و ویژگی های منحصر بفرد و بی نظیر در پدیده های زمین شناسی و معدنکاری و فلزکاری کهن است و قابلیت تبدیل شدن به ژئو پارک را در سطح بین المللی دارد.

وی با بیان اینکه مطالعاتی برای ژئو پارک کویر مرنجاب در آران و بیدگل انجام شد، تصریح کرد: برای بررسی ظرفیت سایر نقاط استان اصفهان جهت تبدیل شدن به ژئو پارک مانند تالاب بین المللی گاوخونی نیاز به آمایش کامل این خطه است.

جدیدی  با اشاره به اینکه سازمان زمین شناسی کشور، متولی مطالعات ژئو پارک است، خاطرنشان کرد: حاکمیت منطقه و استان باید در این زمینه درخواست داشته باشد تا سازمان زمین شناسی برای تامین منابع مالی مورد نیاز آن اقدام کند.

وی با بیان اینکه ژئو پارک یک محدوده جغرافیایی با ویژگی های منحصر بفرد زمین شناسی و زیرساخت های اقتصادی، فرهنگی و گردشگری است، اظهار داشت: ژئو پارک دارای جامعه محلی میزبان است که مشارکت آنها برای ارتقای زیرساخت های اقتصادی و فرهنگی منطقه مورد هدف ژئو پارک ضروری است.

جدیدی با تاکید بر اینکه وجود جامعه محلی پویا در کنار پدیده های منحصر بفرد زمین شناسی برای شکل گیری ژئو پارک، اهمیت بسیاری دارد، اضافه کرد: این کارها به سال ها تمرین نیاز دارد و پس از آن باید برای ثبت جهانی ژئو پارک درخواست داد.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اشاره به آمادگی خوب استان اصفهان برای تکمیل مطالعات ژئو پارک، گفت: ما مدل های موفقی در کشور در این زمینه مانند ژئو پارک بین المللی قشم و ملی ارس و طبس داریم و امید است اصفهان در نوبت بعدی برای ثبت ژئو پارک قرار گیرد.

جدیدی با بیان اینکه ظرفیت یابی ژئو پارک در سطح ملی و بین المللی در اصفهان توسط سازمان زمین شناسی و با همکاری اتاق بازرگانی این استان در حال انجام است، گفت: قرار است جلسه های مربوط به این کار ادامه یابد.

وی با بیان اینکه سازمان زمین شناسی کشور، مدل ژئوپارک در استان اصفهان را معرفی کرد، بیان کرد: ژئو پارک فقط در یک مرحله و یک مکان شکل نمی گیرد بلکه ممکن است چند سال طول بکشد و چند شهرستان را در برگیرد.

خور، جندق، انارک و نخلک از توابع شهرستان خور و بیابانک در ۴۲۰ کیلومتری شرق اصفهان و در قلب کویر مرکزی ایران است.

خور و بیابانک به مرکزیت شهر خور با وسعتی افزون بر ۱۲هزار کیلومتر مربع حدود ۱۰ درصد از کل مساحت استان اصفهان را در اختیار دارد.

این خطه دارای پدیده های بکر و طبیعی بسیاری مانند آبشار نمکی، مجتمع معدنی پتاس، رمل های ماسه ای تخت عباسی و تخت عروس، چال سلکنون، نیزار مصر و فرحزاد، دریاچه نمک و چشمه گرمه و آبگرم است.
(۲۵ دی ۱۳۹۹،‏ ۷:۵۸ - کد خبر: 84184781)