18
جمعه, آوریل
ایران تو بمان Tehran

فراخوان منجمان آماتور ایران برای شرکت در ماراتن مسیه ۱۴۰۳ شبی با شگفتی‌های کیهان با شکار ۱۱۰ جرم آسمانی

با انتشار فراخوان منجمان آماتور ایران برای شرکت در ماراتن مسیه ۱۴۰۳ علاقه‌مندان به آسمان شب فراخوانده شدند تا در روزهای ۹ و ۱۰ اسفند در کویر استان اصفهان مجموعه‌ای از ۱۱۰ جرم آسمانی شامل کهکشان‌ها، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای را که توسط شارل مسیه، ستاره‌شناس فرانسوی قرن هجدهم میلادی، گردآوری شده است رصد کنند و برترین شکارگران اجرام آسمانی معرفی شوند.

به گزارش ایسنا، شب‌های اسفند و فروردین‌ماه فرصتی بی‌نظیر برای عاشقان نجوم است تا در بزرگ‌ترین چالش رصدی سال، یعنی ماراتن مسیه شرکت کنند. این رویداد که هر سال در نقاط مختلف جهان و از جمله ایران برگزار می‌شود، منجمان آماتور را به رقابتی هیجان‌انگیز دعوت می‌کند؛ رقابتی که هدف آن مشاهده ۱۱۰ جرم شگفت‌انگیز اعماق آسمان در یک شب است.

اما این اجرام چه هستند؟ فهرست مسیه که توسط شارل مسیه، ستاره‌شناس فرانسوی قرن هجدهم گردآوری شد، شامل کهکشان‌ها، انواع سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای باز و کروی است که امروزه به یکی از جذاب‌ترین چالش‌های رصدی برای علاقه‌مندان به رصد آسمان شب تبدیل شده‌اند.

از جمله اجرام درخشان این فهرست می‌توان به کهکشان آندرومدا (M۳۱) اشاره کرد که نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی به راه شیری است و با چشم غیرمسلح نیز دیده می‌شود. سحابی جبار (M۴۲)، یکی از زیباترین و نزدیک‌ترین نواحی ستاره‌ساز نسبت به موقعیت منظومه شمسی ما در کهکشان راه‌شیری نیز از سوژه‌های جذاب این فهرست است. علاوه بر این، خوشه کروی جاثی (M۱۳) با قریب به نیم میلیون، تصویری خیره‌کننده از گذشته کهکشان را به نمایش می‌گذارد.

ماراتن مسیه نه‌تنها یک رقابت علمی، بلکه سفری رؤیایی به اعماق کیهان است؛ سفری که در آن منجمان آماتور آسمان شب را از غروب تا سپیده‌دم کاوش می‌کنند. امسال نیز شرکت‌کنندگان ایرانی در کویر استان اصفهان و در منطقه‌ای با آسمان تاریک، شانس خود را برای رصد کامل فهرست مسیه آزمایش خواهند کرد.

آیا شما هم آماده‌اید تا نگاهی تازه به جهان بی‌کران بیندازید؟

رقابت در گستره‌ای به وسعت آسمان

کاظم کوکرم، سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به برگزاری ماراتن مسیه از شامگاه نهم تا سپیده‌دم دهم اسفند سال جاری، گفت: ماراتن مسیه ۱۴۰۳ با حمایت آسمان‌نمای گنبد مینا، منطقه فرهنگی و گردشگری عباس آباد، مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان، کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران و ... در کاروانسرای مشجری در نزدیکی انارک در استان اصفهان برگزار می‌شود.

وی موقعیت مکانی برگزاری این رقابت نجومی را در ناحیه مرکزی ایران عنوان و اظهار کرد: این موقعیت سبب شده تا علاقه‌مندان به نجوم آماتوری از سراسر کشور با سهولت بیشتری در این رقابت حاضر شوند.

کوکرم، ماراتن مسیه را باسابقه‌ترین رقابت نجومی در میان منجمان آماتور دانست و ادامه داد: این رقابت از سال ۱۳۸۰ هر سال پیوسته برگزار شده و فقط در سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۰ به دلیل شیوع کرونا وقفه داشت، اما در سال ۱۴۰۱ برگزاری آن از سر گرفته شد.

شبی با شگفتی‌های کیهان با شکار ۱۱۰ جرم آسمانی

وی با بیان اینکه رقابت مسیه در سال ۱۴۰۱ در کویر زواره و در سال ۱۴۰۲ در کویر چاه جم برگزار شد، ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود که در رقابت مسیه ۱۴۰۳ بیش از ۱۰۰ رصدگر از سراسر ایران شرکت کنند. 

 

شبی با شگفتی‌های کیهان با شکار ۱۱۰ جرم آسمانی

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران افزود: رویداد ماراتن مسیه تنها محدود به بخش رقابت نیست و در ۱۰ سال اخیر دو بخش دیگر به آن اضافه شده که یکی از آنها رقابت عکاسی ویژه کسانی است که با دوربین‌های عکاسی از نماهای باز آسمان شب و اجرام اعماق آسمان عکسبرداری می‌کنند.

وی بخش آموزشی را بخش دیگری از رده‌های افزوده شده به ماراتن مسیه در ایران عنوان کرد و گفت: این بخش ویژه افرادی است که به نجوم علاقه دارند، ولی ممکن است تلسکوپ یا تجربه و مهارت لازم در کار با تلسکوپ را نداشته باشند. این افراد می‌توانند در بخش آموزشی شرکت کنند و از نکاتی که از سوی مدرسان مجرب ارائه می‌شود، استفاده کنند.‌

کوکرم به بیان جزئیات برگزاری بخش رقابتی مارتن مسیه پرداخت و گفت: شرکت کنندگان در این بخش در طول شب اجرام اعماق آسمان شامل کهکشان، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای کروی و باز فهرست شارل مسیه، اخترشناس فرانسوی را با تلسکوپ‌های خود شناسایی و به داوران اعلام می‌کنند. در این مرحله داوران، صحت رصد را بررسی می‌کنند و در صورت تایید، جرم شناسایی شده برای رصدگر ثبت خواهد شد.

مسئول روابط عمومی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران اضافه کرد: در پایان رقابت یعنی صبح روز ۱۰ اسفند، هیات داوران نتایج شرکت کنندگان را با یکدیگر مقایسه می‌کنند و افرادی که بیشترین تعداد از اجرام فهرست مسیه را رصد کرده باشند، به عنوان برگزیده معرفی خواهند شد.

وی رقابت مسیه را فرصتی برای ارتقای دانش نجومی علاقه‌مندان به این حوزه توصیف کرد و یادآور شد: در این رقابت همه کسانی که دارای دوربین دوچشمی، دوربین عکاسی و تلسکوپ هستند، می‌توانند از این فرصت برای فراگیری علم نجوم استفاده کنند.

به گزارش ایسنا، فهرست مسیه مجموعه‌ای از ۱۱۰ جرم آسمانی شامل کهکشان‌ها، سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای است که توسط شارل مسیه، ستاره‌شناس فرانسوی قرن هجدهم میلادی، گردآوری شده است. مسیه این فهرست را برای کمک به منجمان تهیه کرد تا این اجرام را با دنباله‌دارها اشتباه نگیرند.

دسته‌بندی اجرام لیست مسیه به این شرح است:
سحابی‌ها – شامل سحابی جبار (M۴۲)، سحابی خرچنگ (M۱) و …

خوشه‌های ستاره‌ای باز و کروی – شامل خوشه باز پروین (M۴۵)، خوشه کروی هرکول (M۱۳) و …

کهکشان‌ها – شامل کهکشان آندرومدا (M۳۱)، کهکشان گرداب (M۵۱) و …

تمامی اجرام فهرست مسیه نسبتاً پرنور هستند و با تلسکوپ‌های کوچک قابل مشاهده‌اند.این لیست یکی از منابع مهم برای منجمان آماتور و حرفه‌ای است.

۲۸ بهمن ۱۴۰۳ / ۰۹:۰۹

مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای اصفهان از آغاز عملیات اجرایی و بهره‌برداری از ۳۳ پروژه زیربنایی این شرکت با هزینه‌ای بالغ‌بر ۱۰‌هزارمیلیاردتومان، هم‌زمان با چهل‌و‌ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و دهه مبارک فجر خبر داد. به‌گزارش روابط‌عمومی برق منطقه‌ای اصفهان؛ مهندس سعید محسنی؛ مدیرعامل این شرکت گفت: شركت برق منطقه‌ای اصفهان درراستای برنامه هفتم توسعه و هم‌زمان با چهل‌و ششمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و دهه مبـارک فجــر، طرح‌های مهم زیر بنایی که حــاصــل تلاش و همت کارکنــان سخت‌کوش و پــرتلاش صنعــت بــــرق اصفهــان است را در سطــح مناطق تحت مدیریت آمـاده بهره‌برداری کرده است. مهندس محسنی اهم طرح‌های قابل بهره‌برداری را شامل احداث پست ۲۰/۶۳/۲30‌كیلوولت مهیار، فاز اول پست 63/400‌کیلوولت نجف‌آباد، پست 20/63‌کیلوولت شهرک صنعتی جلال‌آباد، پست 20/63‌کیلوولت شهرک صنعتی رضوانشهر، پست 20/63‌کیلوولت شهرک بزرگ صنعتی اصفهان، پست 20/63‌کیلوولت گندمان، افزایش ظرفیت پست 20/63‌کیلوولت سامان، پست 20/63‌کیلوولت سیار مورچه‌خورت ۳، خطوط ۶۳‌کیلوولت خروجی از پست 63/400‌کیلوولت نجف‌آباد فاز اول، افزایش ظرفیت خط ۶۳‌کیلوولت سپاهان – لاله، دوبی ۶۳‌کیلوولت در پست هاتف جهت اتصال خورشیدی فولاد، بهینه‌سازی و تعویض فیدرخانه ۲۰‌کیلوولت پست 20/63‌کیلوولت ورزنه، بهینه‌سازی پست 20/63‌کیلوولت شاهین‌شهر، نیروگاه ده مگاواتی شرکت اندیشه فولاد واقع در انارک و نیروگاه ده‌مگاواتی غدیر ۳ واقع در جرقویه عنوان نمود. مدیرعامل برق منطقه‌ای اصفهان ادامه داد: ایستگاه ۲۰/۶۳/۲3۰‌كیلوولت مهیار در زمینی به مساحت ته‌هکتار، دارای دودستگاه ترانسفورماتور قدرت 63/230 کیلوولت به‌ظرفیت نامی ۳۲۰‌مگاولت‌آمپر و دودستگاه ترانسفورماتور قدرت 20/63‌کیلوولت به‌ظرفیت ۸۰‌مگاولت‌آمپر باهدف افزایش قابلیت اطمینان و تقویت شبکه، رونق اقتصادی منطقه، ایجاد زیرساخت تأمین برق صنایع، افزایش تولید و رونق اشتغال به‌صورت غیرمستقیم، کاهش تلفات و جلوگیری از خاموشی‌های ناخواسته و تأمین برق متقاضیان جدید شهرک صنعتی رازی احداث شده و برای این‌طرح مبلغ ۱۰۰۰‌میلیاردتومان هزینه شده است. مهندس محسنی افزود: فاز اول پست 63/400‌کیلوولت نجف‌آباد که جزء پروژه‌های استراتژیک وزارت نیرو است باهدف افزایش قابلیت اطمینان و افزایش ظرفیت و پایداری شبکه غرب اصفهان عنوان نمود و گفت: پروژه مذکور نقش بسیار مهمی در پایداری شبکه منطقه نجف‌آباد داشته و می‌تواند شبکه سراسری را برای عبور از پیک‌بار ۱۴۰۴ یاری نماید. برای احداث این‌پروژه مبلغ ۶۰۰‌میلیاردتومان هزینه شده است. وی اهم اهداف پروژه‌های مذکور را شامل رونق اقتصادی منطقه، ایجاد زیرساخت تأمین برق صنایع، افزایش تولید و رونق اشتغال به‌صورت غیرمستقیم، افزایش پایداری شبكه، برطرف شدن ضعف ولتاژ و تأمین دیماند برق مصرفی مشترکین منطقه و متقاضیان جدید، فراهم نمودن امكان مانور بار مشتركین و جلوگیری از خاموشی‌های ناخواسته، تأمین ولتاژ استاندارد و كاهش تلفات انرژی و بار خطوط و ایستگاه‌های ۶۳‌کیلوولت در منطقه و كاهش بار سایر ایستگاه‌های ۶۳‌كیلوولت و خطوط ۶۳‌كیلوولت عنوان نمود و افزود: برای به بهره‌برداری رسیدن ۱۵ پروژه فوق مبلغ سه‌هزارمیلیاردتومان هزینه شده است. مدیرعامل برق منطقه‌ای اصفهان پروژه‌های آماده کلنگ زنی این شرکت در دهه مبارک فجر را شامل: احداث پست 63/400‌کیلوولت بهارستان، احداث پست 132/۲۳۰/400‌کیلوولت کاشان (نوش‌آباد)، احداث پست 20/63‌کیلوولت جهادآباد، احداث پست 20/63‌کیلوولت مورچه‌خورت ۳، افزایش ظرفیت 20/63‌کیلوولت گلدیس از ۳۰ به ۴۰، افزایش ظرفیت 20/63‌کیلوولت ابزاران از ۳۰ به ۴۰، احداث کابل ۲۳۰‌کیلوولت صفه_طالقانی، ورود و خروج خط ۲۳۰‌کیلوولت چهلستون صنایع دفاع در پست ۲۳۰ مبارکه، احداث خط ۶۳‌کیلوولت دومداره، نجف‌آباد تا محل خط تیران شهید کاظمی، نیروگاه خورشیدی ۱۱۰‌مگاواتی اردستان - متانول کاوه، نیروگاه خورشیدی ۲۱۵‌مگاواتی مورچه‌خورت- مشعل پویا، نیروگاه خورشیدی ۱۰‌مگاواتی شرکت هوشمند پرتوتوان هسنیجه، نیروگاه خورشیدی ۱۰‌مگاواتی شرکت محرک صنعت هسنیجه، نیروگاه خورشیدی ۱۰‌مگاواتی شرکت متیل انرژی سمیرم پادنا و ... عنوان کرد و گفت: برای اجرای ۱۸ پروژه مذکور اعتباری بالغ‌بر هفت‌هزارمیلیاردتومان پیش‌بینی شده است. وی همچنین اذعان داشت: باتوجه‌به سیاست‌های دولت چهاردهم و وزارت نیرو مبنی‌بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر قرار است 30‌هزار‌مگاوات ظرفیت در بخش نیروگاه‌های خورشیدی در سطح کشور تا پایان دولت چهاردهم ایجاد شود که طی سه‌سال آینده 3300‌مگاوات انرژی خورشیدی در مناطق تحت مدیریت شرکت برق منطقه‌ای اصفهان در استان‌های اصفهان و چهارمحال‌وبختیاری وارد مدار می‌شود. مهندس محسنی درپایان ابراز امیدواری کرد: با به‌ثمر رسیدن پروژه‌هایی که عملیات اجرایی آن‌ها آغاز گردیده ضمن فراهم نمودن زمینه‌های توسعه بیش‌ازپیش منطقه، بــرگ زرین دیگری را در عرصه خدمت‌رسانی در دفتر افتخــارات شرکت برق منطقه‌ای اصــفــهــــان ثبـت نمــایند. 

شماره 3274 - ۱۴۰۳ شنبه ۲۷ بهمن - سایه

گزارش تصویری چهل و ششمین جشن انقلاب در نایین حضور پرشور مردم نایین در یکی از سردترین روزهای بهمن‌ماه نشان از ارزش والای انقلاب ۴۶ ساله ایران دارد و حضور گرم جوانان و نوجوانان در این حماسه، سندی بر حقانیت این رخداد تاریخی است.

به گزارش پایگاه خبری صدای نایین، در شهرستان نایین، جشن چهل و ششمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، علاوه بر شهرهای نایین، انارک و بافران در روستاهای چوپانان، نیستانک و کجان نیز برگزار شد و جمع فراوانی از اقشار مختلف مردم اعم از جوانان، افراد پا به سن گذاشته و پیشکسوتان ایثار و شهادت حضور داشتند.

حضور پرشور مردم نایین در یکی از سردترین روزهای بهمن‌ماه نشان از ارزش والای انقلاب ۴۶ ساله ایران دارد و حضور گرم جوانان و نوجوانان در این حماسه، سندی بر حقانیت این رخداد تاریخی است. 

عکاسان خبری صدای نایین: فاطمه محمدی، حمیدرضا پوربافرانی 

کد نوشته: ۱۴۵۱۴- ۲۲ بهمن ۱۴۰۳






 

انتظار نابجا از بخش خصوصی؛ بخش خصوصی چقدر برق می‌تواند تولید کند؟وزارت نیرو، در ادامه دولت‌های قبلی انتظار دارد عمده سرمایه‌گذاری تولید برق یعنی 80 درصد توسط بخش خصوصی انجام شود؛ یعنی سالانه حدود 16 میلیارد دلار توسط بخش خصوصی در این صنعت سرمایه‌گذاری شود. اما چنین چشم‌اندازی نه با شرایط نهادی و زیرساختی و ابعاد مالی بخش خصوصی کشور تناسب دارد.

برای دستیابی به هدف ظرفیت تولید 124.5 هزار مگاواتی در پایان برنامه هفتم در سال 1407 سالانه باید حدود 6 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه شود. برای چنین افزایش ظرفیت تولید برقی سالانه معادل حدود 4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.

 به گزارش اعتماد، به عبارتی در طول پنج سال برنامه بالغ بر 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است. در برنامه‌های وزیر نیرو در دولت چهاردهم پیش‌بینی شده است که حدود 4 میلیارد دلار توسط دولت و 16 میلیارد دلار توسط بخش خصوصی برای این میزان افزایش ظرفیت تولید سرمایه‌گذاری شود. اما نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که بخش خصوصی امکان و قدرت تامین مالی چنین سرمایه هنگفتی را ندارد. در واقع وزارت نیرو، در ادامه دولت‌های قبلی انتظار دارد عمده سرمایه‌گذاری تولید برق یعنی 80 درصد توسط بخش خصوصی انجام شود؛ یعنی سالانه حدود 16 میلیارد دلار توسط بخش خصوصی در این صنعت سرمایه‌گذاری شود. اما این گزارش نشان می‌دهد که چنین چشم‌اندازی نه با شرایط نهادی و زیرساختی و ابعاد مالی بخش خصوصی کشور تناسب دارد و نه با روندهای جهانی. در دهه 1380 و 1390 این انتظار از بخش خصوصی با مفهوم «فضای خالی مالی ناشی از خوش‌بینی بیش از حد» وجود داشت اما پس از دو دهه ناکامی دولت در تحقق این سیاست نمی‌توان پذیرفت که سیاست‌گذار از این موضوع آگاهی ندارد؛ در واقع، گزارشی که توسط معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران تهیه شده، نشان می‌دهد که غیرواقعی بودن این سیاست، ریشه در «اقتصاد سیاسی برق» دارد.
 موجود خیالی به نام بخش خصوصی

چرا تولید برق کاهش یافت؟

مراجعه به آمار صنعت برق، تصویر روشنی از روند توسعه صنعت برق و امکان تحقق اهداف ارایه می‌کند. متوسط قدرت نصب شده جدید سالانه در دوره برنامه ششم حدود 2500 مگاوات بوده است که کمتر از میزان هدف‌گذاری بوده است. در واقع رشد متوسط سالانه صنعت برق در فاصله سال‌های 1387 تا 1402 حدود 3.8 درصد بوده است. این در حالی است که نرخ رشد سالانه مصرف برق در دو بخش خانگی و صنعتی بیش از 5 درصد بوده است. از ابتدای دهه 90 به تدریج رشد تولید برق از رشد مصرف برق جا می‌ماند و این عقب‌ماندگی رشد صنعت برق منجر به بروز کمبود برق و خاموشی‌های تابستان و به تبع آن خاموشی‌های زمستان به دلیل کمبود سوخت شده است.

تاثیر قیمت‌گذاری دستوری برق

 در پاسخ به دلایل به وجود آمدن شرایط موجود آنچه که توسط گفتمان رایج کشور مطرح شده است، ناکارآمدی مکانیزم قیمت‌گذاری برق است که با اعمال قیمت‌های تکلیفی؛ جریان درآمد- هزینه را مختل کرده است در نتیجه از یک طرف تقاضای برق به دلیل ارزان بودن (یارانه غیر مستقیم) با شتاب بیشتری رشد کرده است، قیمت‌گذاری دستوری با اختلال در مکانیزم بازار موجب شده است، بازار کارایی لازم برای جذب سرمایه‌گذاری را نداشته باشد و سرمایه‌گذاری به میزان کافی رخ ندهد. بر اساس این دیدگاه علت عدم سرمایه‌گذاری در برق، اختلال در مکانیزم بازار به دلیل مداخله دولت در قیمت‌گذاری و عدم وجود نهاد تنظیم‌گری مستقل است.
 

بخش خصوصی چگونه می‌تواند برق تولید کند؟

بر پایه گزارش اتاق تهران، هنگامی بخش خصوصی می‌تواند نقش اصلی در اقتصاد برق را به عهده گیرد که اولا بازارهای مالی مناسب برای استفاده از ابزارهای مالی مورد نیاز جهت تامین مالی ایجاد شده باشد و ثانیا اندازه اقتصاد به مقداری رشد کرده باشد که توان تحمل هزینه‌های سرمایه‌گذاری برق را داشته باشد. این الزامات فراتر از اصلاحات اقتصادی برق - شامل خصوصی‌سازی برق، رقابتی‌سازی، تجدید ساختار و تنظیم‌گری- است که در مدل بانک جهانی مطرح شده بود. برخی مطالعات اخیر نشان می‌دهد حتی در کشورهایی مانند امریکا و انگلیس پدیده کسری نوع سوم دیده می‌شود، به این معنا که پروژه‌های بلندمدت از نگاه سرمایه‌گذار بخش خصوصی به دلیل تمایل به سرمایه‌گذاری زودبازده جذاب نباشد در نتیجه این پروژه‌ها از سوی بانک‌های خصوصی این کشورها به خوبی تامین مالی نمی‌شوند.

تله فقر توسعه یافتگی

مرور تاریخ توسعه کشورها نیز بیانگر این است که سرمایه‌گذاری در بخش برق را می‌توان به دو دوره تفکیک کرد: «دوره گذار» و «دوره توسعه یافتگی». در دوره گذار به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های نهادی مالی و کوچک بودن درآمد سرانه، دولت‌ها از خارج چرخه اقتصاد برق، تامین مالی و سرمایه‌گذاری این بخش را بر عهده می‌گیرند تا با افزایش قدرت خرید (افزایش درآمد سرانه) و نیز تکامل بازارهای مالی (بانکی و سرمایه) ابزارهای مالی مورد نیاز برای بازارگرایی در بخش زیرساخت‌ها فراهم شود. در دوه توسعه یافتگی با توجه به قدرت سرانه بالای اقتصادی و تکامل محیط نهادی (بازارهای برق و بازارهای مالی وابسته)، مکانیزم بازار هدایت ‌کننده سرمایه‌ها به توسعه زیرساخت‌های برق می‌شود و مداخله دولت در سرمایه‌گذاری و تامین مالی به کمتر از 10 درصد کاهش می‌یابد. به عنوان نمونه بررسی تاریخ توسعه بخش برق در امریکا بیانگر آن است که در بازه 1930 تا 1970 حدود 60 درصد تامین مالی و سرمایه‌گذاری بخش برق توسط دولت فدرال یا ایالتی از طریق انتشار اوراق‌های قرضه بلندمدت یا وام‌های دولتی تامین می‌شده است. حتی در چین تا سال 2010 تامین مالی صنعت برق به این ترتیب بوده است: 65 درصد دولت، 17 درصد سرمایه‌گذاری خارجی، 13 درصد سهام خصوصی و 5 درصد سایر.

بنابراین برای گذار از توسعه نیافتنی به توسعه یافتنی کشورها با یک چرخه معیوب مواجه‌اند به این معنا که به دلیل فقیر بودن و ضعف نهادی، نمی‌توانند هزینه پروژه‌های زیرساختی را به صورت درون‌زا پرداخت کنند به نحوی که پروژه‌ها دارای توجیه اقتصادی شوند در نتیجه به دلیل زیرساخت ضعیف در تله فقر باقی می‌مانند.

 هیچ پروژه‌ای با این قیمت‌ها اقتصادی نیست

بررسی ظرفیت اقتصاد ایران با درآمد سرانه 5740 دلار و سرانه مصرف برق 3072 کیلو وات- ساعت (این عدد در سال 2010 محاسبه شده است)، نشان می‌دهد که قیمت قابل پرداخت توسط اقتصاد به صورت درون‌زا حدود 2 سنت است. به عبارت دیگر اگر قرار باشد هزینه انرژی برق به صورت درون‌زا از اقتصاد برق تامین شود توان پرداخت دو سنت به ازای هر کیلووات ساعت را خواهد داشت که با این میزان هیچ پروژه‌ای اقتصادی نخواهد شد. لذا توسعه زیرساخت صنعت برق حتی اگر آزادسازی برق رخ دهد و قیمت‌گذاری تکلیفی برق حذف شود، این اقتصاد با این درآمد سرانه توان پرداخت هزینه‌های پروژه‌ها را به صورت اقتصادی که برای سرمایه‌گذار خصوصی جذاب باشد و تقاضای کافی برق وجود داشته باشد، نخواهد داشت همانطور که در کشورهای دیگر نیز همین وضعیت مشاهده شده است.

مرور تاریخ توسعه صنعت برق ایران نشان می‌دهد از ابتدای توسعه صنعت برق در ایران تا اواسط دهه 80 سرمایه مورد نیاز توسعه این بخش از دو مسیر تامین شده است: تامین مالی از خارج کشور (به صورت استقراض یا تامین مالی خارجی) و درآمدهای حاصل از نفت؛ به عنوان مثال در دهه 1340 که اولین گام‌های توسعه صنعت برق به صورت ملی و بزرگ مقیاس برداشته شد، تامین مالی پروژه‌ها از محل وام‌هایی بود که از بانک جهانی گرفته شد و برای ایجاد نیروگاه‌های برق‌آبی مثل سد کرج و سد دز و استفاده شد.

بعدها با افزایش درآمدهای نفتی در دهه 1350 از محل درآمدهای نفتی این سرمایه‌گذاری تامین شد. در دوران بازسازی بعد از جنگ هم همین اتفاق افتاد؛ به‌طور مثال مرحوم نوربخش در لایحه بودجه سال 1368، پس از مذاکرات طولانی در صحن مجلس مجوز دریافت یک میلیار دلار تامین مالی خارجی را دریافت کرد تا اولین گام‌های بازسازی و توسعه زیرساخت صنعت برق بعد از جنگ فراهم شود. پس از آن تا اوایل دهه 1380 با افزایش درآمدهای نفتی، تامین مالی صنعت برق از محل درآمدهای نفتی انجام شد. همزمان با انتقال فناوری و ایجاد زنجیره تامین داخلی؛ هزینه توسعه کاهش یافت و وابستگی به خارج کمتر شد و مشکل کمبود برق حل شد و ایران تبدیل به صادر‌کننده برق شد.

 از اواسط دهه 1380 که سیاست‌های توسعه برق تغییر کرد و دولت از تامین مالی و سرمایه‌گذاری در بخش تولید به تدریج خارج شد و فرض گرفته شد که بخش خصوصی وارد سرمایه‌گذاری در برق شود، روند سرمایه‌گذاری سیر نزولی پیدا کرد. در واقع بخش خصوصی بنا به دلایلی توان و امکان سرمایه‌گذاری در این بخش را نداشت و محیط نهادی آن نیز فراهم نبوده است. در نتیجه سرمایه‌گذاری در بخش برق از متوسط 3 میلیارد دلار در سال 1387 به حدود یک میلیارد دلار در انتهای دهه 1390 و ابتدای دهه 1400 رسید.

کد خبر: 698617 -  ۱۴۰۳/۱۱/۲۰ ۱۲:۲۰:۲۲

مقالات دیگر...