نارسينه؛ آبادي بدون همسايه

تابستان شبهایی فراموش نشدنی دارد٬ بسيار خنک است و مسافران مشهد برنامه ریزی می کنند که شب را بتوانند در این آبادی بيتوته و از نسيم خنک کویر استفاده کنند.
به گزارش ایسنا­ منطقه اصفهان٬ انارک آبادی بدون همسایه ای است که از شرق به چوپانان در 90 کيلومتری اش و از غرب به نایين در 75 کيلومتری اش می رسد و به دو قسمت تبدیل شده؛ قسمتی از آن سنتی است با بادگيرها٬ دیوارهای کاهگلی و کوچه هایی که پيچ و خم دارد و کج و معوج می شود٬ اما هيچ گاه به بن بست نمی رسد.
نویسنده کتاب فرهنگ کویر در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)٬ منطقه اصفهان٬ با بيان اینکه سابقه انارک به زمان شاه عباس صفوی برمی گردد٬ گفت: قبل از پيدایش انارک یکی دو روستا مثل "اشين" و "معلا" اباد بوده است و معدن نخلک با 2100 سال سابقه در آن فعال بوده است. در زمان همين معدن٬ چشمه آبی در انارک بود که اتاقکهایی در اطراف آن ساخته بودند و آبادانی انارک به آن زمان برمی گردد. محمد علی ابراهيمی با بيان اینکه اطراف انارک از زمان محمد شاه قاجار حصاری کشيده شد٬ ادامه داد: اطراف این آبادی چند تپه صخره ای وجود دارد و برای اینکه از دستبرد راهزنان ایمن باشد روی هر تپه برج نگهبانی ساخته شد که در نهایت چهار برج نگهبانی و یک حصار دورتا دور شهر انارک را از دستبرد راهزنان که به صورت مرتب حمله میکردند حفظ می کرد.
وی با اشاره به نام انارک که از انار ميوه بهشتی گرفته شده است٬ افزود: انتخاب نام روستاها در زمان گذشته به محصولات آن روستا و آبادی برمی گشته٬ مانند انجيرک٬ توتک٬ نخلک و ... دراین روستا نيز چشمه آبی بوده و در کنار این چشمه درختان انارکی سبز شده که اسم انارک نيز از این درخت گرفته شده است. ابراهيمی ادامه داد: البته نام قدیمی این شهر "نارسينه" به معنای انارستان است که مردم این آبادی در گویش زرتشتی دو واژه پير نارکی و نارسونه را دارند٬ گویش انارکی ها از نواحی مرکزی ایران است و این زبان در حقيقت قرابتی با گویش زرتشتيان دارد.
نویسنده کتاب انارک با اشاره به قسمت دیگر این آبادی به خبرنگار ایسنا٬ گفت: قسمت دیگر آن بعد از انقلاب ساخته شد و به آن شهرک می گویند این قسمت با کوچه هایی شطرنجی است که هيچگونه مصالح سنتی مانند خشت و گل در آن به کار نرفته و بادگير ندارد و از شن و ماسه٬ ایزوگام٬ ميلگرد و آجر است در حالی که در بافت سنتی این مواد وجود ندارد. وی با اشاره به آب آشاميدنی این آبادی٬ خاطرنشان کرد: در گذشته چشمه ای بود که بعدها به دليل اینکه از این آب در سيستم لوله کشی شهر استفاده شد باغات آبادی با کمبود آب مواجه شد و مشکل بسيار بزرگی برای آبادی به وجود آورد و به تدریج چشم انداز زیبای آن از بين رفت.
ابراهيمی با بيان اینکه جمعيت بومی انارک به دليل مهاجرتهای پی در پی بسيار اندک شده است٬ افزود: 60 سال پيش حدود 46 معدن در انارک مورد بهره برداری قرار گرفت که محصول این معادن سرب٬ مس٬ پنبه نسوز٬ آهن و.. بود٬ اما در حال حاضر تنها معدن نخلک فعال است.
وی ادامه داد: یک معدن طلا نيز بود که به آن معدن خونی میگفتند و از سال 1312 تحت نظر یک مهندس آلمانی به نام دکتر شرانس استخراج شد و قرار بود دستگاهی که بتواند عيار را مشخص کند از آلمان برسد. چند سالی کار کرد و سپس این معدن نيز مانند معادن دیگر تعطيل شد البته ناگفته نماند به جز معدن سياکو بقيه معادن دولتی بوده است. وی افزود: معدن نخلک پنج چاه دارد و عميقترین آن متجاوز از 250 متر به زیر زمين می رسد که کارگران با آسانسور در آن کار می کنند.
شاعر "ای نارسينه" با اشاره به تابستانهای انارک و اینکه گرمای هوای این آبادی از 37.5 تجاوز نکرده است٬ تصریح کرد: جمعيت انارک از سرشماری های سال 1335 تا به امروز بين 2500 تا 1750 شناور نفر بوده است. وی با بيان اینکه مردم این آبادی در رفاه زندگی می کردند و اکثر آنها شتردار بودند و 60 هزار شتر ماليات بده به دولت در انارک وجود داشت٬ ادامه داد: حدود 115 سال پيش به دليل حمله نایب حسين کاشی به انارک٬ مردم از این آبادی مهاجرت و عده ای نيز بعد از تعطيلی معادن مهاجرت کردند.
ابراهيمی با اشاره به اینکه مردم این آبادی فرهنگ بسيار بالایی داشته اند بطوریکه فرد بی سواد در آبادی نبوده است٬ افزود: امروزه به دليل نبود برخی امکانات آموزشی٬ مدارس این آبادی تعطيل شده است٬ زمانی سه رشته تحصيلی ادبی٬ ریاضی و طبيعی در انارک بود٬ اما امروزه این رشته ها وجود ندارد. وی خاطرنشان کرد: زمانی انارک 700 دانش آموز داشت که امروزه به زحمت به 50 نفر میرسد و این جای نگرانی دارد.
ابراهيمی با بيان اینکه انارک کشاورزی قابل اهميتی ندارد٬ اضافه کرد: البته 46 مزرعه وجود داشته که بيشتر این مزارع بایر شدند و اکنون تنها دو سه مزرعه سرسبز وجود دارد. وی که نخستين موزه مردم شناسی را تاسيس کرد٬ افزود: در حالی که بسياری از شهرهای استان هنوز هم فاقد موزه هستند٬ اما در انارک به دليل قابليت هایی که دارد این موزه را تاسيس کردیم. عضو انجمن موزه داران استان اصفهان گفت: این آبادی فرهنگسرا دارد و مردم ساختمان مجللی به نام بهزیستی ایجاد کردند٬ اینها برای آبادی کوچکی مانند انارک باعث شگفتی است٬ اما گردشگری آن ضعيف است و در تلاش هستيم تا بتوانيم در این زمينه نقایص را برطرف کنيم. 
(کد خبر: 95021911288 ۱۱:۳۴ ­ ۱۳۹۵ اردیبهشت ۱۹ یکشنبه)