عباس آباد، بهشت گربه سانان استان

انارک نیوز: گونه های متنوع پستاندار پرنده و خزنده شناسايی شده است
در سال 1378 با تاسیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نایین، گشت و کنترل سیاری منطقه عباس آباد فعال شد. سپس در سال 1383 در قالب منطقه شکار ممنوع به تصویب رسید. با توجه به وجود پتانسیل‌های فراوان در این منطقه از نظـــر تنــوع گونه‌های گیاهی، حیات‌وحش جانوری و زیستگاه‌های منحصربه فرد، زمینه ارتقای سطح حفاظتی آن مورد پیگیری جدی قرار گرفت و در سال 1389 با وسعت 305 هزار هکتار در‌قالب «پناهگاه حیات‌وحش عباس آباد» معرفی شد. این منطقه در شرق استان اصفهان و در حوزه شهرستان‌های نایین و خور و بیابانک واقع شده است. مرز غربی این منطقه از کیلومتر 90 جاده نایین- چوپانان آغاز و به سمت شرق ادامه‌ یافته و تا کلوت دوشاخ بیاضه کشیده می‌شود.
«پناهگاه حیات وحش عباس آباد مشتمل بر دشت‌ها و‌سلسله كوه‌های به هم پیوسته ای است و زیستگاهی بكر و دست نخورده‌ را در قلب كویر برای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری فراهم کرده است. همچنین شامل رشته کوه عظیم مرکزی به طول تقریبی131 کیلومتر است که از غرب به شرق کشیده شده و دشت‌های پهناور پیرامون آن قرار دارد. بدین ترتیب مجموعه‌ای از شرایط متنوع توپوگرافی، اقلیمی و ادافیكی شامل كوه ها، تپه ماهورها، دشت ها، شكستگی ها، مسیل ها و رودخانه‌ها همراه با پوشش گیاهی غنی و شرایط متغیر محیطی، چشم‌انداز‌های زیبایی را ایجاد کرده كه هر كدام از این عرصه‌ها، بهترین زیستگاه ها برای حیوانات وحشی محسوب می‌شوند.» اینها بخشی از سخنان مریم امیدی کارشناس ارشد محیط زیست است که در گفت و گو با‌اصفهان زیبا بیان می کند.او می گوید: اقلیم منطقه عباس آباد گرم و خشک با دوره طولانی است. میانگین بارندگی منطقه 114 میلی متر و‌به دلیل گرما و خشکی هوا تبخیر و تعرق نسبت به بارش سالانه بسیار بالاست. البته به دلیل گستردگی منطقه و وجود نواحی کوهستانی و دشتی، میزان بارش در کل منطقه متغیر است. امیدی که با این منطقه آشنایی کامل دارد، بیان می کند: منابع آبی عمده در این منطقه شامل رودخانه‌های فصلی، سنگاب‌ها، چشمه‌ها و آب انبارها هستند.  مهم ترین آنها چشمه‌هایی هستند که تعدادی دائمی‌و برخی نیز به طور موقت دارای آب هستند.  تاکنون 124 چشمه دائمی‌در منطقه شناسایی شده که در‌راستای استفاده بهینه از این منابع آبی برای حیات‌وحش به ویژه در فصل گرم سال تعدادی حوضچه، آبشخور و آب‌انبار بتنی نیز در منطقه احداث شده است.
پوشش گیاهی: به گفته امیدی، در منطقه عباس آباد به طور عمده جوامع گیاهی خاص نواحی کویری، بیابانی و نیمه بیابانی، خاک‌های شور و جوامع گیاهی، استپی وکوهستانی پراکنش دارند. تاکنون بیش از 153 گونه گیاهی در سطح منطقه شناسایی شده و گونه‌های شاخص این منطقه درمنه، گز و تاغ  است. این منطقه یكی از با ارزش‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آســـیــایــی و در واقــــع بهشـــت گربه‌سانان محسوب می‌شود. همچنین تا كنون 30 گونه پستاندار، 71 گونه پرنده و 23 گونه خزنده شناسایی شده که از مهم ترین گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، جبیر، كاراكال، گربه شنی، شاه‌روباه، هوبره و زاغ بور را نام برد.
مشکلات و چالش ها: این کارشناس محیط زیست تصریح می کند: فقدان تشکیلات حفاظتی تا سال 1378 در شهرستان نائین، دور دست بودن منطقه نسبت به استان و‌همچنین تردد قاچاقچیان در دهه های گذشته موجب ناشناخته و آزاد بودن منطقه شده بود. به علت آزاد بون منطقه، شکار غیرمجاز به صورت بی‌رویه انجام می شد. او ادامه می دهد: در گذشته پروانه های شکار زیادی برای منطقه صادر می شد که در بسیاری از موارد با‌عدم رعایت قوانین و مقررات شکار و صید از سوی شکارچیان همراه بود. این عوامل موجب به هم خوردن شرایط طبیعی منطقه و در نتیجه کاهش جمعیت بسیاری از گونه‌های حیات وحش شده است. به صورتی که گونه با ارزش گورخر که زمانی در کفه پشتکوه به فراوانی وجود داشته دیگر دیده نشده است. آهو و جبیر نیز به علت دشتزی بودن و آسیب پذیری زیاد به شدت تقلیل یافته است. با این حال شرایط به طور کامل بکر منطقه، یکپارچگی و‌گستردگی ارتفاعات و دشت ها، صعب العبور بودن بسیاری از نقاط زیستگاهی و همچنین ارتباط کامل منطقه با زیستگاه های مجاور و سهولت جابه‌جایی حیات وحش از عوامل عمده بقای گونه های جانوری منطقه بوده است. به بیان این کارشناس محیط زیست، دایر شدن اداره حفاظت محیط زیست در شهرستان نائین از‌سال 1378، انتخاب منطقه در قالب منطقه شکار ممنوع و سپس ارتقای آن در قالب پناهگاه حیات وحش و برقراری گشت و کنترل در منطقه بیش از‌گذشته موجب احیای نسبی برخی از جمعیت‌های حیات‌وحش در منطقه شده است به طوری که اکنون فراوانی سمداران و وجود طیف متنوعی از‌گوشتخواران مبین شرایط به نـــســبــت مناسب منطقه برای حیات‌وحش است. با این حال بروز مسئله خشکسالی طی سال های اخیر که در بیشتر مناطق استان تبعاتی را به دنبال داشته در عباس آباد نیز تاثیرات سوء و نامطلوبی را بر پوشش گیاهی منطقه و‌به دنبال آن بر‌حیات وحش جانوری آن وارد ساخته‌است و اکنون با آبرسانی سیار در برخی قسمت‌های منطقه سعی در‌تامین منابع آبی مورد نیاز حیات‌وحش‌می‌شود.
(اصفهان ریبا - ۱۰ دی ۱۳۹۷ -  شماره 3379)