ورشکستگی آبی‌در اصفهان

شواهد نشان می‌دهد که اصفهان در فاز «ورشکستگی آبی» قرار دارد و به‌زودی وارد مرحله «فلاکت آبی» می‌شود. فرونشست زمین، بیابان‌زایی، کانون‌های جدید ریز گرد و درنهایت مهاجرت دسته‌جمعی و تغییر در تنوع زیستی ره‌آورد فلاکت آبی است که فلاکت اکولوژیک را در پی دارد و حیات در سرزمین را به خطر خواهد انداخت. هرچند آمار رسمی از مهاجرت مردم اصفهان به سایر استان‌ها به‌خصوص شمال کشور وجود ندارد ولی طبق آمار رسمی، از سال۹۰تا۹۵خروج مهاجران از اصفهان آغازشده و این استان را از این نظر در پله دوم کشور قرار داده است.

اصفهان برای بقای خود هنوز هم به زاینده‌رود فکر می‌کند، رودی که به کانال انتقال آب کشاورزی تبدیل‌شده و اگر به‌زودی به استان بازنگردد، بودونبودش تفاوتی نخواهد داشت. فقر، مهاجرت، حذف کشاورزی و افزایش قیمت محصولات کشاورزی، آسیب‌ها و تحرکات اجتماعی، از دست رفتن اقتصاد استان و... تنها بخشی از نتایج اتفاقی به نام ورشکستگی آبی در استانی‌ است که تا چند سال آینده از رتبه‌های تک‌رقمی‌اش در کشاورزی و صنعت، فقط نامی بر جای می‌ماند و فلاکت آبی را تجربه می‌کند.

ورشکستگی آب در نصف جهان

خبرگزاری رکنا طی گزارشی اعلام کرده است «شاخص فلاکت آب کشور نشان می‌دهد که وضعیت برخی از استان‌های ایران بدتر شده  که استان‌های سیستان و بلوچستان، اصفهان و خراسان رضوی نسبت به سایرین در شرایطی وخیم‌تر به سر می‌برند. با بررسی آمار ساکنان این مناطق می‌توان گفت که اکنون بیش از ۱۴ میلیون ایرانی دچار فقر آبی با شاخص فلاکت آبی هستند و بیش از ۲۱ میلیون ایرانی در شرایط فقر آبی به سر می‌برند. به‌عبارت‌دیگر هیچ نقطه‌ای در ایران در شرایط پایداری آب قرار ندارد.»

این خبرگزاری همچنین تاکید کرده است:»بسیاری تغییرات آب و هوایی را ازجمله عوامل تاثیرگذار در این شرایط می‌دانند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی در ایران نزدیک به ۲۰ درصد در به وجود آمدن شرایط فعلی موثر بوده و عمده علت آن مداخلات انسانی در طبیعت است. مدیریت سرزمین و میزان برداشت‌ها از طبیعت جزء اصلی‌ترین عواملی بوده است که شرایط کنونی را پیش آورده و  ادامه این روند ما را وارد یک شرایط بسیار بدتر خواهد کرد و این زیست میلیون‌ها ایرانی را در فلات ایران تهدید می‌کند.»

انتقال حوضه به حوضه آب و ایجاد سدهای متعدد که باعث از دست رفتن زاینده‌رود شد ازجمله دلایلی است که به بحران آب در ایران و البته اصفهان دامن زده است.سدسازی همواره یکی از راه‌حل‌های تأمین آب برای اهداف کشاورزی، انرژی و آب شُرب محسوب می‌شود. به گفته کارشناسان وزارت نیرو، در کشورهایی مانند ایران که پراکندگی زمانی و مکانی بارندگی‌ها نامناسب است و ریزش‌های جوی در فصولی صورت می‌گیرد که شاید نیاز کمتری به آب باشد و یا قسمت اعظم نزولات در برخی مناطق متمرکز می‌شود، تنها راه چاره و مقابله با این مساله، ایجاد مخازن است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که وضعیت زاینده‌رود پس از ایجاد سد در منطقه بالادست این رود وخیم و به‌تدریج کم‌‌آب شد.  افتتاح صنایع سنگین نمونه دیگری از بی‌تدبیری در نگاه مدیران توسعه‌گرا است؛ متأسفانه در دهه‌های گذشته، صنایعی  که مصرف آب بسیار زیادی دارند، به‌جای‌آنکه در مجاورت ساحل‌ یا مناطق پر آب احداث ‌شوند،  در فلات مرکزی که با فقر آب ‌دست‌وپنجه نرم می‌کند، ساخته شدند.

در حال حاضر یک میلیارد مترمکعب کمبود آب در استان وجود دارد که باعث شده ۳۶۰ روستای استان به علت خشک شدن چاه‌ها با تانکر سیار آب‌رسانی شود. حتی روستاهایی که در مناطق غرب و در محدوده سد زاینده‌رود هستند  هم  منابع آب پایدار ندارند. در شهرهای اصفهان، چادگان، خور و بیابانک، ورزنه، انارک، جندق، فریدن، سمیرم و دهاقان و بسیاری از مناطق دیگر استان کاهش فشار آب بخصوص در روزهای پایان هفته وجود دارد و این در حالی است که بر اساس سرانه مصرف، مردم استان اصفهان کمترین مصرف آب در کشور را دارند.خزان درختان در شهرها و روستاهای مسیر زاینده‌رود و پارک‌ها و فضای سبز حاشیه رودخانه و مادی‌های شهر اصفهان که عمدتا درختان کهن و چندساله هستند به علت افت آب چاه‌ها و تغییر کیفی منابع آب زیرزمینی دچار برگ‌ریزان، بروز تنش آبی شده و با وزش باد سقوط درختان افزایش‌یافته است.
دنیای اقتصاد - شماره روزنامه:۵۸۰۱ - تاریخ چاپ:۱۴۰۲/۰۵/۲۴ - شماره خبر:۳۹۹۳۴۰۰