تبعید آیت‌الله پسندیده به انارک

شکایت از رضاخان نزد موسس حوزه علمیه قم 
ولایت‌پذیری برادر بزرگ‌تر حضرت امام 
آیت‌الله پسندیده برادر بزرگ‌تر حضرت امام خمینی پس از عمری مجاهدت، ۲۲ آبان ۷۵ در ۱۰۰ سالگی رخ در نقاب خاک کشید. پیکر این عالم جلیل‌القدر در مسجد بالاسر در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد. 
گروه تاریخ: آیت‌الله پسندیده در ۱۷ شوال سال ۱۳۱۳ ه‍ ق (چهارشنبه ۱۳ فروردین ۱۲۷۵ ﻫ.ش) در شهرستان خمین چشم به جهان گشود. پدر ایشان آیت‌الله شهید مرحوم سید مصطفی موسوی ـ فرزند برومند علامه جلیل القدر مرحوم سید احمد موسوی ـ است که مانند اکثر علمای آن روزگار در نجف اشرف به تحصیل و تدریس مشغول بود.  سیداحمد به دعوت و درخواست مرد نیکوکار و بزرگواری به نام «یوسف‌خان کمره‌ای» که برای زیارت به عتبات مقدسه مشرف شده بود ـ برای ارشاد و پیشوایی اهالی خمین ـ به آن سامان می‌رود و با دختر مرحوم یوسف‌خان ازدواج می‌کند. از فرزندانشان یک دختر و یک پسر به-نام‌های: «صاحبه» و «مصطفی» باقی می‌مانند.
سیدمصطفی نیز همچون پدر برای ادامه تحصیلات به نجف اشرف و «سامرا» ـ به خاطر حضور مرحوم میرزای شیرازی در آن جا ـ عزیمت می‌کند و پس از آن که در زمره علما و مجتهدین عصر خود قرار می‌گیرد، به ایران باز می‌گردد و زعامت و پیشوایی اهالی خمین و حومه را عهده‌دار می‌شود و به علت مبارزه با حاکم ظالم و نیز خوانین منطقه در ذی‌الحجه ۱۳۲۰ قمری در بین راه خمین ـ اراک مورد سوء قصد بعضی از اشرار قرار می‌گیرد و بر اثر اصابت چند گلوله به کتف و کمر، در سن ۴۷ سالگی به شهادت می‌رسد و جنازه آن مرحوم به نجف اشرف منتقل و در آن جا دفن می‌شود. بعد از شهادت پدر:  در زمان شهادت پدر، مرحوم آیت‌الله پسندیده، ۸ سال بیشتر نداشت که به همراه مادر، به خونخواهی پدر برخاست و در سال ۱۳۲۱ هجری قمری (۱۲۸۲ ش) جهت دادخواهی به سلطان آباد (اراکِ امروز) رفت و با بدیع الملک صحبت کرد و سپس در اراک به عضدالملک شکایت برد و در نهایت به همراه برادر ـ آقا نورالدین ـ و خواهر بزرگتر و مادر و عمه و چند نفر دیگر در سال ۱۳۲۳ هجری قمری به قصد ملاقات با عین‌الدوله (صدر اعظم وقت) عازم تهران شد و پس از یک سفر ده روزه به تهران رسید. مرحوم آیت‌الله پسندیده چگونگی ملاقات خویش با عین‌الدوله را چنین توصیف می‌کند: «... من رفتم قبایش را گرفتم. دقیقاً یادم داده بودند به کنایه بگویم: اگر شما عادل هستید، ما عادل نیستیم، قاتل را بدهید به دست ما، ما او را می‌کشیم. من این را به عین‌الدوله گفتم. عین‌الدوله گفت «نخیر؛ قاتل را می‌کشم... گفتیم: تا قاتل کشته نشود از عمارت بیرون نمی‌رویم و ما این جا متحصن می‌شویم...» در نهایت با تلاشی که صورت گرفت، قاتل در چهارم ربیع‌الاول ۱۳۲۳ هجری به جوخه اعدام سپرده شد...
پس از شهادت آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، حوزه علمیه و شهر قم به عنوان پایگاه دائمی انقلاب اسلامی مرکز جوش و خروش انقلابی یاران امام شد. حضور آیت‌الله پسندیده در بیت امام یکی از عوامل مهم ارتباط انقلاب اسلامی با رهبری آن در نجف‌اشرف و به خصوص در زمان اقامت امام در نوفل لوشاتو بود.  در راستای همین نقش مؤثر بود که ساواک حضور ایشان را در قم برای رژیم خطرناک دانست و طی یک دادگاه فرمایشی آن مرحوم را برای مدت سه سال به شهر کویری انارک تبعید کرد؛ ولی آیت‌الله پسندیده حکم غیرقانونی تبعید را نادیده گرفت و با شهامت به قم بازگشت. این بار ساواک با عصبانیت به مسئلۀ بازگشت ایشان به قم پرداخت و طی حکمی محل تبعید ایشان را از انارک به داران اصفهان تغییر داد.
(۱۳:۳۱ - ۱۳۹۷/۸/۲۲)