انارک نیوز - وِجْدان به نیروی درونی هر فرد گفته می‌شود که خوب و بد یک کردار را به وسیلهٔ آن درک می‌کند.
دورکیم به‌عنوان اولین جامعه‌شناسانی که از وجدان جمعی سخن به میان آورده است، وجدان جمع یا «روح جمع» را دلیل تداوم جامعه و پیوند نسل‌ها در طی هزارها سال و خوبی و بدی عمل را تابع وجدان جمع می داند. و آن را به عنوان واقعیتی آشکار، جدا از وجدان‌های فردی در جهت بیان امر اجتماعی به کار برده است. هر قدر وجدان جمعی قوی‌تر باشد خشم بر ضد جرم یعنی بر ضد تخطی از فرمان‌های اجتماعی شدیدتر است.
وجدان جمعی نماد نظر جامعه در مورد نقض قانون می باشد. پس در جامعه پیشرفته وجدان عمومی تصمیم می گیرد قانونی نقض شده است یا خیر و بر اساس آن دادگاه حکم را صادر می نماید.
مدتی است تلگرام فیلتر شده و طبق نظر دادگاه رسانه و گروهی از دولتیان باعث فساد، ناامنی جامعه، اخلال در سیستم اقتصادی و حتی افزایش قیمت دلار و ... می شد. که با فیلتر شدن آن خیلی از مشکلات جامعه بایستی حل شده باشد. اما به گفته وزیر مخابرات از کاربرانی که بین 40 تا 45 میلیون نفر در این پیامرسان اجتماعی بودند علیرغم فیلتر شدن و فیلتر شدن فیلتر شکن ها هنوز چند ده میلیون نفر از آن استفاده می کنند. ده ها میلیاردها تومان هم به چند شرکت داده شده تا پیامرسان مشابه داخلی را در بستر آن ایجاد و فیلتر تلگرام را غیر قابل نفوذ نمایند که موفقیت آنان چندان نبوده است.
دولت خرج می کند تا کاربران نتوانند از آن استفاده کنند و میلیونها کاربر خرج می کنند تا از فیلتر بگذرند که در هر صورت یک بازی باخت-باخت و خرج از جیب مردم می باشد!
در این مورد مردم را آگاه ننموده اند و اینک وجدان عمومی نظری مخالف قانون دارد که قابل تأمل است اما توجهی به آن نمی شود و می تواند باعث افزایش نافرمانی های مدنی گردد.